‘Toen een oudere man in de klas ermee werd geconfronteerd dat hij connecties had met de MIVD was hij meteen weg”
Geert Tomlow
Het zou niet de eerste keer zijn dat de Nederlandse inlichtingendiensten zich richten op politieke partijen. In de tijd van de Koude Oorlog was de Communistische Partij Nederland met stip doelwit nummer 1 van de voorloper van de AIVD, de BVD.
Maar ter rechterzijde van het politiek spectrum? Jammer genoeg weten we daar nog maar vrij weinig van. In het recent verschenen rapport over extreemrechts in Nederland natuurlijk geen woord over de PVV. Maar betekent dat ook dat de diensten de partij volledig met rust laten?
Door een fout in 2008 plaatste de Provincie Noord Brabant per ongeluk het volledige archief van voormalig Commissaris van Koninging Dries van Agt online. Per ongeluk in zijn geheel, want een deel betrof geheime BVD informatie. Analyses en verslagen die naar van Agt waren gezonden, over bijvoorbeeld de Rode Jeugd, de Molukse treinkapers en …. de Centrumpartij.
Het rapport over de Centrumpartij dateert van 10 oktober 1983 en bestaat uit 7 pagina’s en 2 bijlages. Het is geschreven na de winst van de Centrumpartij bij de gemeenteraadsverkiezingen in Almere (!).
De BVD melde dat er geen houvast is te vinden in de statuten voor een oordeel over de vraag of er sprake is van een on- cq anti-democratisch, fascistisch of racistisch denken.
Al snel komt de BVD op een punt dat, mocht de AIVD nog steeds hetzelfde analysekader gebruiken, onmiddelijk reden tot kamervragen zal zijn van Geert Wilder. De BVD schreef dat ‘ het programmapunt over de staatsinrichting een bedenkelijk element is. Het vermeld immers dat de Nederlandse staat zijn voornaamste bestaansrecht ontleent aan het behoud en uitbouwen van de Nederlandse cultuur, zoals die zich in de loop der Nederlandse geschiedenis volgens christelijke en humanistische waarden heeft ontwikkeld.‘
De BVD constateerde bovendien dat dit ‘ volks-nationalistisch‘ denken in de praktijk tevens tot uiting komt in de benadering van het vreemdelingenvraagstuk. De partij zou zich ‘provocerend’ opgesteld hebben en eenzijdig een programmapunt benadrukken.
Uit een vergelijking met de NSB en Boerenpartij concludeerde de BVD dat de Centrumpartij ‘zich weliswaar ten aanzien van vreemdelingen onverdraagzaam presenteert, maar dat program noch kiezersaanhang wettigen te spreken van een groepering die – als zodanig – een gevaar vormt voor het voortbestaan van de democratische rechtsorde‘.
Toch vond de BVD destijds een kapstok om de Centrumpartij nog te kunnen volgen. Immer, stelde de dienst, ‘ontwikkeling in de doelstelling en in het leiderschap van de partij – vanwege toch te maken bedenkingen – dient met enige waakzaamheid gevolgd te worden om te verhoeden dat de Nederlandse overheid te eniger tijd toch voor ongewenste verrassingen zou worden gesteld‘.
Zouden AIVD en MIVD niet eenzelfde soort van waakzaamheid betrachten ten aanzien van de PVV?
